Polski karabin przeciwpancerny wz. 35 był jedną z najnowocześniejszych broni u progu II wojny światowej, a w swojej klasie zdecydowanie przewyższał konstrukcje zagraniczne. Ta doskonała broń, wbrew czarnemu pijarowi historiografii PRL-u, z powodzeniem została użyta przez Wojsko Polskie, w tym oczywiście także przez żołnierzy 7 Dywizji Piechoty, w kampanii polskiej 1939 roku w ilości ok. 6000 sztuk. Poniżej prezentujemy rys historyczny konstrukcji oraz odnośnik do unikatowego filmu, przedstawiającego karabin przeciwpancerny podczas współczesnej próby na strzelnicy! Oczywiście w USA...
Na czym polegał fenomen polskiego karabinu?
Polska, podobnie jak i pozostałe najsilniejsze państwa Europy, zainteresowana była wprowadzeniem nowoczesnej broni ppanc na wyposażenie swojej armii. Oprócz prac badawczych nad artylerią i amunicją ppanc, w 1931 roku, płk dr Tadeusz Felsztyn i Biuro Studiów Państwowej Fabryki Amunicji w Skarżysku Kamiennej, rozpoczął badania nad amunicją specjalnego typu – z przeznaczeniem dla przyszłego kb ppanc. Po licznych testach i ulepszeniach, w 1933 skonstruowano nabój o zwiększonej wytrzymałości i ilości ładunku oraz posiadający specjalny pocisk typu DS (o standardowym kalibrze mauserowskim 7,92 mm). Następnie, w latach 1933 – 1935, zespół składający się z inżynierów: P. Wilniewczyca, J. Maroszka, E. Szetke i T. Felsztyna, opracował model karabinu ppanc, którego prototyp przetestowano na poligonie w 1935 roku. Karabin wraz ze specjalną amunicją, przebijał 15 mm pancerz z 300 m (a ze 100 m płyty pancerne o grubości ponad 30 mm), co przy kalibrze 7,92 mm było wynikiem wręcz doskonałym. Pocisk po trafieniu w pancerz, wybijał czop o średnicy ok. 20 mm, który powodował spustoszenie wewnątrz pojazdu. Bardzo ważna była lekka waga karabinu i jego funkcjonalność (zwłaszcza w porównaniu z ciężkimi i niewygodnymi konstrukcjami zagranicznymi). Obsługa karabinu była niezwykle prosta – analogiczna jak w przypadku karabinów Mauser wz. 1898. Broń wyposażona była w składany dwójnóg, kolbę i chwyt karabinowy, zasilana była z magazynka mieszczącego 4 naboje, a siłę odrzutu zniwelowano do minimum przez zastosowanie odpowiedniej długości lufy i specjalnego hamulca wylotowego. Po pomyślnym przejściu badań, karabin został zatwierdzony do produkcji jako kb ppanc wz. 35. Całość prac była objęta ścisłą tajemnicą wojskową, a sam karabin otrzymał kryptonim „Ur” (co miało sugerować produkcję i eksport broni do Urugwaju). Warto dodać, że aż do momentu pierwszych walk, strona niemiecka, a później także sowiecka – nie zdawały sobie sprawy z istnienia tej broni w polskiej armii. Było to kompletnym zaskoczeniem dla przeciwnika, co umiejętnie wykorzystywała strona polska.
Produkcja karabinów trwała od 1937 do 1939 roku, a wyprodukowano łącznie 6000 sztuk (4500 trafiło do jednostek liniowych, a 1500 do magazynów mobilizacyjnych). Niemal wszystkie karabiny trafiły do jednostek przed wybuchem wojny w specjalnie opieczętowanych skrzyniach. W lipcu 1939 roku, zorganizowano specjalne szkolenia dla strzelców wyborowych oraz dowódców od kompanii wzwyż ze wszystkich jednostek. Kursanci zobowiązani byli do zachowania tajemnicy wojskowej. W każdej polskiej jednostce, znaleźli się zatem odpowiednio przeszkoleni żołnierze, którzy znali właściwości karabinu i potrafili je doskonale wykorzystać. Poza tym, obsługa tej broni była tak prosta, że każdy żołnierz (włącznie z rezerwistami) w razie potrzeby, był w stanie ją obsłużyć. Kb ppanc wz. 35 znalazł się na etatowym wyposażeniu plutonów piechoty i szwadronów kawalerii (łącznie polska dywizja piechoty posiadała etatowo 92 kb ppanc, podczas gdy niemiecka – żadnego), co wydatnie zwiększyło możliwości obrony ppanc już na niskim szczeblu taktycznym.
Na wyposażeniu 7 Dywizji Piechoty znalazło się 110 egzemplarzy tej specjalistycznej broni, po 36 sztuk w 25 i 27 pp, 27 sztuk w 74 Gpp oraz 11 w pozostałych pododdziałach dywizji. Istnieje wiele relacji, szczegółowo opisujących przykłady skutecznego użycia karabinów ppanc, np. przez żołnierzy 74 Gpp pod Lublińcem czy 27 pp w walkach pod Truskolasami, Grabówką i Kiedrzynem.
Dane techniczne: kaliber – 7,92 mm; długość – 1760 mm długość lufy – 1200 mm; prędkość początkowa pocisku – 1250 m/s; masa – 9,1 kg; magazynek – 4 naboje.
oprac. Adam Kurus
Zapraszamy do obejrzenia unikatowego filmu przedstawiającego karabin przeciwpancerny w akcji. Mity o łamaniu obojczyków, fałszywie rozpowszechniane w literaturze "historycznej" PRL-u możemy włożyć między bajki. Przy okazji mamy okazję zobaczyć jak działał hamulec wylotowy, rozpraszający nadmiar gazów na boki, dzięki czemu zniwelowano odrzut. Możemy także uświadomić sobie jaką moc posiadał karabin, a co za tym idzie - dlaczego jego pocisk przebijał pancerz każdego ówczesnego niemieckiego czołgu i samochodu pancernego. Film:
Zobacz karabin przeciwpancerny wz. 35 w akcji!
Poniżej przedstawiamy zdjęcia oryginalnego egzemplarza karabinu, znajdującego się w zbiorach jednego z rosyjskich antykwariatów oraz zdjęcia repliki używanej przez nasze Stowarzyszenie.
